Analiza zdolności produkcyjnych – wstęp
Capacity management czy inaczej zarządzanie zdolnościami produkcyjnymi jest jednym z najważniejszych procesów w firmach produkcyjnych. Ma on jedno kluczowe zadanie, czyli określenie, ile zasobów produkcyjnych musimy zapewnić w firmie, żeby być w stanie realizować zapotrzebowanie klientów. Z drugiej strony analiza zdolności produkcyjnych daje nam informacje, ile maksymalnie możemy zaplanować do produkcji oraz ile powinniśmy zaplanować do produkcji, żeby optymalnie wykorzystać nasze zasoby. Jak wiadomo każdy zasób pociąga za sobą koszty więc jedną z kluczowych kwestii jest zadbanie o to, żeby przynosiły jak najwięcej wartości dodanej firmie.
Istotnym elementem jest rozróżnienie zgrubnego planowania zdolności produkcyjnych w długim terminie od planowani ich w krótkim terminie. Jak w każdej metodzie planowania różnica tkwi w szczegółach a dokładniej w precyzji danych, którymi operujemy. W sytuacji, kiedy planujemy nasze zdolności na kolejne 2-3 lata musimy określić, ile maszyn/stanowisk potrzebujemy oraz ile osób powinniśmy zatrudnić. W horyzoncie kolejnego miesiąca potrzebujemy określić, kiedy dokładnie konkretne maszyny muszą być operacyjne oraz kiedy i którzy ludzie muszą pojawić się w pracy. Bardzo istotne jest rozróżnienie tych dwóch horyzontów, ponieważ w każdym z nich musimy użyć innych metod planowania zdolności produkcyjnych, żeby było to efektywne i skuteczne. Jeśli do krótkiego terminu użyjemy metod stosowanych w planowaniu długoterminowym to wyniki okażą się niedokładne, mylące lub nawet błędne co skutkuje niewłaściwym dopasowaniem zdolności do potrzeb (czyli albo niemożliwością realizacji planu produkcji albo brakiem wykorzystania naszych zasobów, a najczęściej jednego i drugiego). Natomiast jeśli wykorzystamy metody charakterystyczne dla krótkiego terminu do planowania długoterminowego to poświęcimy zbyt dużo energii i zasobów planistycznych do zadbania, o szczegóły które koniec końców nie będą miały znaczenia (bo jak powiedział Tuwim „plan to jest coś co później wygląda zupełnie inaczej” zwłaszcza w długim horyzoncie).
Dane niezbędne do zarządzania zdolnościami produkcyjnymi
Podstawą zarządzania zdolnościami produkcyjnymi jest analiza danych. Do je przeprowadzenie potrzebujemy porównania dwóch zestawów danych: zdolności produkcyjnych i obciążenia.
Plan produkcji. Absolutnie nie zapotrzebowanie klienta. Plan produkcji powinien być stworzony w oparciu o zapotrzebowanie klienta, ale najczęściej jest on poziomowany, korygowany o bufory bezpieczeństwa lub inne elementy które sprawiają, że może się on różnić od zapotrzebowania. Dlatego to właśnie plan produkcji powinien na służyć do obliczenia obciążenia.
Marszruty (routingi) – czyli zestawienie operacji niezbędnych do wyprodukowania danego produktu z uwzględnieniem stanowisk roboczych na których te operacje są wykonywane oraz czasów przez jakie te stanowiska będą obciążone.
Lista i informacja o dostępności zasobów. Każdy zasób (czy to ludzki czy sprzętowy) musi być odpowiednio opisany pod kątem możliwości wykorzystania. Musimy wiedzieć który sprzęt czy ludzie mogą pracować na poszczególnych stanowiskach. Zwłaszcza jeśli chodzi o ludzi – bo możemy mieć wystarczającą liczbę pracowników… ale nie z tymi kompetencjami, które są nam potrzebne do realizacji planu produkcji. Dla każdego z zasobów musimy mieć informację o jego dostępności. W przypadku maszyn będzie to możliwość maksymalnego dostępnego czasu po odjęciu czasu niezbędnego np. na serwisy, przeglądy czy inne przerwy technologiczne. W przypadku ludzi będzie to informacja o harmonogramie pracy, możliwych nadgodzinach, przerwach, dodatkowych obowiązkach (czyli czynnościach czy zadaniach nie ujętych w czasie routingu), dostępnych urlopach czy zakładanych absencjach szkoleniowych, chorobowych lub innych. Są to informacje niezbędne do właściwego obliczenia zdolności produkcyjnych
Efektywność zasobów – element ten jest bardzo często łączony z dostępnością, ale warto je rozdzielić grubą kreską, ponieważ działania, które miałyby na celu poprawę jednego i drugiego będą zupełnie odrębne. Przez wydajność zasobów rozumiemy, możliwość realizacji zadań produkcyjnych w wyznaczonym przez routing czasie. Jak doskonale wiadomo mimo najlepszych chęci inżynierów czasy w routingach są raz „bogate” a innym razem za bardzo wyżyłowane. Tak samo ludzie, jedni są w stanie realizować zadania produkcyjne szybciej a inni wolniej. Musimy być dlatego świadomi jak wygląda wskaźnik naszej efektywności względem teoretycznych czasów z routingów, żeby właściwie obliczyć dostępne zdolności produkcyjne.
I teraz bardzo istotny temat: w jaki sposób na podstawie tych elementów obliczyć
zdolności produkcyjne i ich obciążenie?
Najprostszy sposób to oczywiście przemnożenie ilości z planu produkcyjnego z odpowiednimi routingami przez co otrzymamy obciążenie a z drugiej stronie wyliczenie dostępności naszych zasobów i skorygowanie ich o efektywność przez co otrzymamy zdolności produkcyjne. Otrzymujemy obciążenie i zdolności wyrażone w roboczogodzinach. Jest to najprostszy i bardzo często stosowany zarówno w długim i krótkim horyzoncie planowania, ale w praktyce niesie on za sobą bardzo duże ryzyko nieakuratności zwłaszcza przy bardziej złożonych systemów produkcyjnych (pod kątem różnorodności produktów, stanowisk i długości cyklów produkcyjnych) co zwłaszcza w krótkim horyzoncie może generować problemy.
Drugą metodą jest obliczenie naszych zdolności produkcyjnych w ilości sztuk którą jesteśmy w stanie wyprodukować w danym czasie (zmianie, dniu, tygodniu, miesiącu) i porównanie go z planem produkcyjnym. O ile zastosowanie tej metody przy liniach produkcyjnych, gdzie wytwarzamy jeden wyrób lub wyroby identyczne pod kątem routingów to w przypadku bardziej złożonych linii produkcyjnych może wyglądać na trudne do zrealizowania. Jednak jest kilka prostych sposobów w jaki można sobie z tym poradzić.
Najskuteczniejsze modele analizy zdolności produkcyjnych łączą obie metody (ilościową i godzinową) dopasowane tak aby dostarczyć najbardziej precyzyjny obraz sytuacji i dane niezbędne do podejmowania decyzji. O tym jak budować takie modele będę opowiadał w specjalnie temu poświęconych postach i filmach na youtube.
Jeśli masz jakieś pytania czy problemy związane z zarządzaniem zdolnościami – odezwij się do mnie. Chętnie pomogę!
#capacity #analizadanych #produckcja #zarzązanie #zdolnościprodukcyjne #planprodukcji